In the presence of any one

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

assĭdŭĭtas ( ads-), ātis, f. [2. assiduus], a constant presence with any one ( in order to serve, aid, etc.; cf. assideo, I. B. 1.; most freq. in Cic.).

In gen.:

medici adsiduitas,

constant attendance, Cic. Att. 12, 33:

cotidiana amicorum adsiduitas et frequentia,

Q. Cic. Petit. Cons. 1, 3:

eorum, qui abs te defensi sunt,

id. ib. 1, 13:

eandemque adsiduitatem tibi se praebuisse postridie,

the same unceasing attendance, Cic. Deiot. 15, 42:

summā adsiduitate cotidianā aliquem tractare,

id. ad Q. Fr. 1, 3, 8.—So of the constant attendance, in the assemblies, of candidates for office (cf.:

habitare in oculis,

Cic. Planc. 27, 66):

altera pars petitionis, quae in populari ratione versatur, desiderat nomenclationem, blanditiam, adsiduitatem, etc.,

Q. Cic. Petit. Cons. 11, § 43:

adsiduitatis et operarum harum cotidianarum putat esse consulatum,

Cic. Mur. 9, 21:

valuit adsiduitate, valuit observandis amicis, valuit liberalitate,

id. Planc. 27 fin.:

homo aut frugalitatis existimatione praeclara aut, id quod levissimum est, adsiduitate,

id. Verr. 2, 1, 39. —First in Suet., without access. idea, for constant presence, Suet. Tib. 10.—

Esp., with gen. of thing, with the idea of continuance in time, the continuance, duration, constancy of any thing; sometimes a frequent occurrence or repetition of it:

adsiduitate molestiarum sensum omnem humanitatis ex animis amittimus,

Cic. Rosc. Am. 53 fin.:

adsiduitate cotidianā et consuetudine oculorum adsuescunt animi,

id. N. D. 2, 38, 96:

bellorum,

id. Off. 2, 21, 74:

epistularum,

unbroken correspondence, id. Fam. 16, 25:

orationis,

id. Att. 16, 5, 2:

dicendi adsiduitas aluit audaciam,

id. Inv. 1, 3, 4:

contubernii,

Tac. Or. 5:

spectaculorum,

Suet. Aug. 43:

concubitus,

id. Dom. 22:

opprobrii,

Vulg. Eccli. 41, 9: ejusdem litterae, Auct. ad Her. 4, 12, 18.—Without gen. of thing:

talis in rem publicam nostram labor, adsiduitas, dimicatio,

assiduity, unremitting application, Cic. Balb. 2, 6:

adsiduitas illius non est,

Vulg. Eccli. 7, 14:

viri mendacis,

ib. ib. 20, 27; 38, 28.

assĭdŭĭtas ( ads-), ātis, f. [2. assiduus], a constant presence with any one ( in order to serve, aid, etc.; cf. assideo, I. B. 1.; most freq. in Cic.).

In gen.:

medici adsiduitas,

constant attendance, Cic. Att. 12, 33:

cotidiana amicorum adsiduitas et frequentia,

Q. Cic. Petit. Cons. 1, 3:

eorum, qui abs te defensi sunt,

id. ib. 1, 13:

eandemque adsiduitatem tibi se praebuisse postridie,

the same unceasing attendance, Cic. Deiot. 15, 42:

summā adsiduitate cotidianā aliquem tractare,

id. ad Q. Fr. 1, 3, 8.—So of the constant attendance, in the assemblies, of candidates for office (cf.:

habitare in oculis,

Cic. Planc. 27, 66):

altera pars petitionis, quae in populari ratione versatur, desiderat nomenclationem, blanditiam, adsiduitatem, etc.,

Q. Cic. Petit. Cons. 11, § 43:

adsiduitatis et operarum harum cotidianarum putat esse consulatum,

Cic. Mur. 9, 21:

valuit adsiduitate, valuit observandis amicis, valuit liberalitate,

id. Planc. 27 fin.:

homo aut frugalitatis existimatione praeclara aut, id quod levissimum est, adsiduitate,

id. Verr. 2, 1, 39. —First in Suet., without access. idea, for constant presence, Suet. Tib. 10.—

Esp., with gen. of thing, with the idea of continuance in time, the continuance, duration, constancy of any thing; sometimes a frequent occurrence or repetition of it:

adsiduitate molestiarum sensum omnem humanitatis ex animis amittimus,

Cic. Rosc. Am. 53 fin.:

adsiduitate cotidianā et consuetudine oculorum adsuescunt animi,

id. N. D. 2, 38, 96:

bellorum,

id. Off. 2, 21, 74:

epistularum,

unbroken correspondence, id. Fam. 16, 25:

orationis,

id. Att. 16, 5, 2:

dicendi adsiduitas aluit audaciam,

id. Inv. 1, 3, 4:

contubernii,

Tac. Or. 5:

spectaculorum,

Suet. Aug. 43:

concubitus,

id. Dom. 22:

opprobrii,

Vulg. Eccli. 41, 9: ejusdem litterae, Auct. ad Her. 4, 12, 18.—Without gen. of thing:

talis in rem publicam nostram labor, adsiduitas, dimicatio,

assiduity, unremitting application, Cic. Balb. 2, 6:

adsiduitas illius non est,

Vulg. Eccli. 7, 14:

viri mendacis,

ib. ib. 20, 27; 38, 28.

ŏcŭlus (sync. oclus, Prud. steph. 10, 592 dub.), i, m. [kindr. with Sanscr. akshi and aksha, from the root ītsh, videre; Gr. ossomai, osse; Goth. augō; Germ. Auge; Engl. eye], an eye.

Lit.:

quae (natura) primum oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit... sed lubricos oculos fecit et mobiles,

Cic. N. D. 2, 57, 142; cf. Cels. 7, 7, 13; Plin. 11, 37, 52, § 139 sq.; Cic. de Or. 3, 59, 221:

venusti,

id. Tusc. 5, 16, 46:

eminentes,

prominent, id. Vatin. 2, 4:

oculi tanquam speculatores,

id. N. D. 2, 57, 140:

acuti,

id. Planc. 27, 69:

maligni,

Verg. A. 5, 654:

minaces,

Luc. 2, 26: oculos conicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, Cic. Clu. 19, 54:

oculos conjecit in hostem,

Verg. A. 12, 483: adicere alicui rei, to cast one's eyes upon, glance at:

ad eorum ne quem oculos adiciat suos,

Plaut. As. 4, 1, 24; to covet, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 37:

adicere ad rem aliquam,

id. Agr. 2, 10, 25:

de aliquo nusquam deicere,

to never turn one's eyes away from, to regard with fixed attention, id. Verr. 2, 4, 15, § 33:

deicere ab aliquā re,

to turn away, id. Phil. 1, 1, 1:

in terram figere,

to fix one's eyes upon the ground, Tac. H. 4, 72:

deicere in terram,

to cast down to, Quint. 1, 11, 9:

demittere,

Ov. M. 15, 612:

erigere,

id. ib. 4, 146: attollere. Verg. A. 4, 688; Ov. M. 2, 448:

circumferre,

id. ib. 6, 169:

premere,

Verg. A. 9, 487: deponere, to fix, Hor C. 1, 36, 18:

distorquere,

id. S. 1, 9, 65:

spargere,

to direct hither and thither, Pers. 5, 33:

oculis cernere,

to see with one's own eyes, Nep. Timol. 2, 2:

oculos auferre spectanti,

to blind the eyes of an observer, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 fin.: ponere sibi aliquid ante oculos. i. e. to imagine to one's self any thing, Cic. Agr. 2, 20, 53:

proponere oculis suis aliquid,

id. Sest. 7, 17:

esse ante oculos,

to be before one's eyes, id. Lael. 11, 38: res posita in oculis, and ante oculos, that lies before one's eyes, is apparent, evident:

de rebus ante oculos positis,

id. Ac. 1, 2, 5:

omnia sunt enim posita ante oculos,

id. de Or. 1, 43, 192:

inque meis oculis candida Delos erat,

before my eyes, Ov. H. 21, 82: vivere in oculis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with:

in maximā celebritate atque in oculis civium quondam viximus,

Cic. Off. 3, 1, 3:

habitavi in oculis,

id. Planc. 27, 66; cf.:

in foro palam Syracusis in ore atque in oculis provinciae,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81; Liv. 22, 12; 35, 10; Tac. H. 4, 77:

habere in oculis,

to keep in sight, to watch, observe, Plaut. Ps. 3, 2, 66:

in oculis omnium submergi,

Curt. 9, 4, 11:

se ante oculos suos trucidari sinerent,

Liv. 2, 6, 2; 4, 14, 5; Auct. Her. 4, 36, 48: ab oculis alicujus abire (ire), to leave one's presence:

Abin' hinc ab oculis?

Plaut. Trin. 4, 2, 147; id. Truc. 2, 5, 24; Sen. Ep. 36, 10; cf.:

ab oculis recedere,

Plin. Ep. 2, 1, 11:

ab oculis concedere,

Cic. Cat. 1, 7, 17:

(angues) conspecti repente ex oculis abierunt,

out of sight, Liv. 25, 16, 2:

prodigii species ex oculis elapsa,

id. 26, 19, 7:

(avem) ablatam ex oculis,

Tac. H. 2, 50:

facesserent propere ex urbe ab ore atque oculis populi Romani,

Liv. 6, 17, 8:

sub oculis alicujus,

before a person's eyes, in his presence, Caes. B. C. 1, 71; Vell. 2, 79, 4:

sub oculis domini esse,

Col. 9, 5, 2:

quos honores sub oculis tuis gessit,

Plin. Ep. 10, 11, 2:

sub avi oculis necari,

Just. 1, 4, 5; Flor. 4, 7, 8:

hostes sub oculis erant,

Liv. 22, 14, 3; 26, 38, 9:

sub oculis Caesaris,

Tac. A. 2, 35: hunc oculis suis nostrarum numquam quisquam vidit, with his own eyes, i. e. actually, in person, Ter. Eun. 4, 4, 10:

numquam ante hunc diem meis oculis eam videram,

id. Hec. 5, 4, 23: ad oculum, for display, to be seen:

non ad oculum servientes,

Vulg. Eph. 1, 18; id. Col. 3, 22.—As a term of endearment, the apple of my eye, my darling:

ubi isti sunt quibus vos oculi estis, quibus vitae estis, quibus deliciae?

Plaut. Ps. 1, 2, 46:

bene vale, ocule mi!

id. Curc. 1, 3, 47 —Hence, in a double sense:

par oculorum in amicitiā M. Antonii triumviri,

Suet. Rhet. 5.—The ancients swore by their eyes:

si voltis per oculos jurare, nihilo magis facietis,

Plaut. Men. 5, 9, 1.—

Transf.

The power of seeing, sight, vision: ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. Div. 1, 24, 48:

oculos perdere,

id. Har. Resp. 18, 37:

restituere alicui,

Suet. Vesp. 7; cf.:

oculis usurpare rem,

i. e. see, Lucr. 1, 301.—

A luminary, said of the sun and stars ( poet. and in post-Aug. prose): mundi oculus. i. e. the sun, Ov. M. 4, 228:

stellarum oculi,

Plin. 2, 5, 4, § 10.—

A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc., Plin. 8, 17, 23, § 62:

pavonum caudae,

id. 13, 15, 30, § 96. —So arch. t. t.:

oculus volutae,

Vitr. 3, 5. —

Of plants.

An eye, bud, bourgeon: oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Verg. G. 2, 73:

gemmans,

Col. 4, 24, 16.—

A bulb or knob on many roots, on the reed, etc.:

harundinis,

Cato, R. R. 6, 3; Varr. R. R. 1, 24, 3:

seritur harundo bulbo radicis, quem alii oculum vocant,

Plin. 17, 20, 33, § 144.—

A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102, § 160. —

Trop.

A principal ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effoderunt ( Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38, 91:

ex duobus Graeciae oculis,

i. e. Athens and Sparta, Just. 5, 8, 4.—

The eye of the soul, the mind's eye:

eloquentiam quam nullis nisi mentis oculis videre possumus,

Cic. Or. 29, 101:

acrioribus mentis oculis intueri,

Col. 3, 8, 1:

oculos pascere re aliquā,

to feast one's eyes on any thing, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:

concupiscentia oculorum,

Vulg. 1 Joh. 2, 16: fructum oculis (dat.) capere ex aliquā re, Nep. Eum. 11, 2: oculi dolent, the eyes ache, i. e. one is afflicted by something seen, Ter. Ph. 5, 8, 64; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1; cf.:

pietas, pater, oculis dolorem prohibet,

i. e. forbids me to take offence, Plaut. As. 5, 1, 4: in oculis, in the eye, i. e. in view, hoped or expected:

frumenti spes, quae in oculis fuerat, utrosque frustrata pariter,

Liv. 26, 39, 23:

acies et arma in oculis erant,

Curt. 3, 6, 3:

Philotae supplicium in oculis erat,

id. 8, 6, 21:

esse in oculis,

to be beloved, esteemed, Cic. Att. 6, 2, 5:

esse in oculis multitudinis,

id. Tusc. 2, 26, 63: ferre, gestare in oculis, to love, esteem, value:

oderat tum, cum, etc....jam fert in oculis,

id. Phil. 6, 4, 11:

rex te ergo in oculis,

Ter. Eun. 3, 1, 11: aequis oculis videre, i. e. contentedly, with satisfaction (like aequo animo), Curt. 8, 2, 9: ante oculos, in mind, in view:

mors ante oculos debet esse,

Sen. Ep. 12, 6; Plin. Ep. 3, 16, 6; also plain, obvious:

simul est illud ante oculos,

Cic. de Or. 2, 85, 349:

sit ante oculos Nero,

i. e. set him before you, consider him, Tac. H. 1, 16: ante oculos habere, to keep in mind (post-class.):

habe ante oculos hanc esse terram,

Plin. Ep. 8, 24, 4:

mortalitatem,

id. ib. 2, 10, 4; Just. 5, 6, 1; for which (late Lat.) prae oculis: prae oculis habere terrorem futuri judicii, Greg. M. Ep. 2, 48;

3, 27 al.: nec jam fas ullum prae oculis habent,

Amm. 30, 4, 18: ob oculos versari, to be before the mind, etc.:

mors (ei) ob oculos versatur,

Cic. Rab. Post. 14, 39; Liv. 28, 19, 14; cf.:

usu versatur ante oculos vobis Glaucia,

Cic. Rosc. Am. 35, 98; id. Fin. 2, 22, 75; 5, 1, 3; id. Dom. 55, 141; Liv. 34, 36, 6: ponere aliquid ante oculos, to call up in mind, imagine, etc.:

eā (translatione) utimur rei ante oculos ponendae causā,

Auct. Her. 4, 34, 45:

ora eorum ponite vobis ante oculos,

Cic. Phil. 13, 2, 4:

calamitatem Cottae sibi ante oculos ponunt,

Caes. B. G. 6, 37:

exsilium Cn. Marci sibi proponunt ante oculos,

Liv. 2, 54, 6:

conjurationem ante oculos ponere,

id. 24, 24, 8:

studia eorum vobis ante oculos proponere,

Auct. Her. 4, 36, 48;

rarely: constituere sibi aliquid ante oculos,

Cic. Cael. 32, 79; Aug. Serm. 233, 3: ante oculos ponere (proponere), with ellips. of dat. of person, Cic. Marc. 2, 5; id. Deiot. 7, 20; id. Phil. 2, 45, 115; 11, 3, 7; id. N. D. 1, 41, 114:

nec a re publicā deiciebam oculos,

id. Phil. 1, 1, 1.

ab-sum, āfui (better than abfui), āfŭtārus (aforem, afore), v. n., in its most general signif., to be away from, be absent.

In gen.

Absol. without designating the distance (opp. adsum):

num ab domo absum?

Plaut. Ep. 5, 2, 16:

me absente atque insciente,

id. Trin. 1, 2, 130:

domini ubi absunt,

are not at home, not present, Ter. Eun. 3, 5, 53: facile aerumnam ferre possum, si inde abest injuria, Caecil. ap. Non. 430, 18.—

With reference to the distance in space or time; which is expressed either by a definite number, or, in gen., by the advs. multum, paulum (not parum, v. below) longe, etc.:

edixit, ut ab urbe abesset milia pass. ducenta,

Cic. Sest. 12, 29:

castra, quae aberant bidui,

id. Att. 5, 16:

hic locus aequo fere spatio ab castris Ariovisti et Caesaris aberat,

Caes. B. G. 1, 43:

haud longe abesse oportet,

he ought not to be far hence, Plaut. Am. 1, 1, 166:

legiones magnum spatium aberant,

Caes. B. G. 2, 17:

menses tres abest,

Ter. Heaut. 1, 1, 66:

haud permultum a me aberit infortunium,

Ter. Heaut. 4, 2, 1; Cic. Fam. 2, 7.—With the simple abl. for ab:

paulumque cum ejus villa abessemus,

Cic. Ac. 1, 1 Görenz; but, ab ejus villa, B. and K.; cf.:

nuptā abesse tuā,

Ov. R. Am. 774.— With inter:

nec longis inter se passibus absunt,

Verg. A. 11, 907.—With prope, propius, proxime, to denote a short distance:

nunc nobis prope abest exitium,

is not far from, Plaut. Aul. 2, 3, 8;

so with est: prope est a te Deus, tecum est,

Sen. Ep. 41:

loca, quae a Brundisio propius absunt, quam tu, biduum,

Cic. Att. 8, 14:

quoniam abes propius,

since you are nearer, id. ib. 1, 1:

existat aliquid, quod... absit longissime a vero,

id. Ac. 2, 11, 36; so id. Deiot. 13; Caes. ap. Cic. Att. 9, 16 al.—Hence the phrase: tantum abest, ut—ut, so far from — that, etc. (Zumpt, §

779), the origin of which is evident from the following examples from Cic. (the first two of which have been unjustly assailed): id tantum abest ab officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Off. 1, 14 (with which comp. the person. expression: equidem tantum absum ab ista sententia, ut non modo non arbitrer... sed, etc.,

id. de Or. 1, 60, 255):

tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne, etc.,

id. Tusc. 1, 31, 76: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, so far am I from — that, id. Phil. 11, 14; sometimes etiam or quoque is added to the second clause, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 2; Suet. Tib. 50; more rarely contra, Liv. 6, 31, 4. Sometimes the second ut is left out:

tantum afuit, ut inflammares nostros animos: somnum isto loco vix tenebamus,

Cic. Brut. 80, 278; on the contrary, once in Cic. with a third ut: tantum abest ut nostra miremur, ut usque eo difficiles ac morosi simus, ut nobis non satisfaciat ipse Demosthenes, Or. 29, 104.

Hence,

To be away from any thing unpleasant, to be freed or free from:

a multis et magnis molestiis abes,

Cic. Fam. 4, 3:

a culpa,

id. Rosc. Am. 20: a reprehensione temeritatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.

To be removed from a thing by will, inclination, etc.; to be disinclined to (syn. abhorreo)' a consilio fugiendi, Cic. Att. 7, 24:

ab istis studiis,

id. Planc. 25:

ceteri a periculis aberant,

kept aloof from, avoided, Sall. C. 6, 3. toto aberant bello, Caes. B. G. 7, 63.

To be removed from a thing in regard to condition or quality, i. e. to be different from, to differ = abhorrere abest a tua virtute et fide, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2: istae kolakeiai non longe absunt a scelere, id. Att. 13, 30:

haec non absunt a consuetudine somniorum,

id. Divin. 1, 21, [p. 13] 42.—Since improvement, as well as deterioration, may constitute the ground of difference, so absum may, according to its connection, designate the one or the other:

nullā re longius absumus a naturā ferarum,

in nothing are we more elevated above the nature of the brute, Cic. Off. 1, 16, 50;

so also the much-contested passage,

Cic. Planc. 7, 17: longissime Plancius a te afuit, i. e. valde, plurimis suffragiis, te vicit, was far from you in the number of votes, i. e. had the majority; v. Wunder ad Planc. proleg. p. 83 sq.; on the other hand, to be less, inferior: longe te a pulchris abesse sensisti, Cic. Fragm. ap. Non. 339, 23:

multum ab eis aberat L. Fufius,

id. Brut. 62, 222; so Hor. A. P. 370.

Not to be suitable, proper, or fit for a thing:

quae absunt ab forensi contentione,

Cic. Or. 11, 37:

ab principis personā,

Nep. Ep. 1, 2.

To be wanting, = desum, Pac. ap. Cic. Fin. 5, 11, 31 (Trag. Rel. p. 122 Rib.):

unum a praeturā tuā abest,

one thing is wanting to your praetorship, Plaut. Ep. 1, 1, 25: quaeris id quod habes;

quod abest non quaeris,

Ter. Heaut. 5, 4, 16; cf. Lucr. 3, 970 and 1095.—After Cicero, constr. in this signif. with dat.:

quid huic abesse poterit de maximarum rerum scientiā?

Cic. de Or. 1, 11, 48:

abest enim historia litteris nostris,

history is yet wanting to our literature, id. Leg. 2, 5.—So esp. in the poets:

donec virenti canities abest morosa,

Hor. C. 1, 9, 17; 3, 24, 64; Ov. M. 14, 371.—Hence the phrase non multum (neque multum), paulum, non (haud) procul, minimum, nihil abest, quin. not much, little, nothing is wanting that (Zumpt, Gr. § 540); but not parum, since parum in good classical authors does not correspond in meaning with non multum, but with non satis (v. parum):

neque multum abesse ab eo, quin, etc.,

Caes. B. G. 5, 2, 2; and absol.:

neque multum afuit quin,

id. B. C. 2, 35, 4:

paulumque afuit quin, ib. § 2: legatos nostros haud procul afuit quin violarent,

Liv. 5, 4 fin.:

minimum afuit quin periret,

was within a little of, Suet. Aug. 14:

nihil afore credunt quin,

Verg. A. 8, 147 al.

Abesse alicui or ab aliquo, to be wanting to any one, to be of no assistance or service to (opp. adsum):

ut mirari Torquatus desinat, me, qui Antonio afuerim, Sullam defendere,

Cic. Sull. 5: facile etiam absentibus nobis ( without our aid) veritas se ipsa defendet, id. Ac. 2, 11, 36:

longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum,

Caes. B. G. 1, 36. So also Cic. Planc. 5, 13: et quo plus intererat, eo plus aberas a me, the more I needed your assistance, the more you neglected me, v. Wunder ad h. l.; cf. also Sall. C. 20 fin.

Cicero uses abesse to designate his banishment from Rome (which he would never acknowledge as such):

qui nullā lege abessem,

Cic. Sest. 34, 37; cf.: discessus. —Hence, absens, entis ( gen. plur. regul. absentium;

absentum,

Plaut. Stich. 1, 1, 5), P. a., absent (opp. praesens).

In gen.:

vos et praesentem me curā levatis et absenti magna solatia dedistis,

Cic. Brut. 3, 11; so id. Off. 3, 33, 121; id. Verr. 2, 2, 17:

quocirca (amici) et absentes adsunt et egentes abundant,

id. Lael. 7, 23:

ut loquerer tecum absens, cum coram id non licet,

id. Att. 7, 15:

me absente,

id. Dom. 3; id. Cael. 50:

illo absente,

id. Tull. 17; id. Verr. 2, 60:

absente accusatore,

id. ib. 2, 99 al.— Sup.:

mente absentissimus,

Aug. Conf. 4, 4.—Of things (not thus in Cic.):

Romae rus optas, absentem rusticus urbem tollis ad astra,

Hor. S. 2, 7, 28; so,

Rhodus,

id. Ep. 1, 11, 21:

rogus,

Mart. 9, 77, 8:

venti,

Stat. Th. 5, 87:

imagines rerum absentium,

Quint. 6, 2, 29:

versus,

Gell. 20, 10.—

In partic.

In conversat. lang.

Praesens absens, in one's presence or absence:

postulo ut mihi tua domus te praesente absente pateat,

Ter. Eun. 5, 8, 29.—

Absente nobis turbatumst, in our absence (so also:

praesente nobis, v. praesens),

Ter. Eun. 4, 3, 7; Afran. ap. Non. 76, 19 (Com. Rel. p. 165 Rib.).—

In polit. lang., not appearing in public canvassings as a competitor:

deligere (Scipio) iterum consul absens,

Cic. Rep. 6, 11; so Liv. 4, 42, 1; 10, 22, 9.—

= mortuus, deceased, Plaut. Cas. prol. 20; Vitr. 7, praef. § 8.—

Ellipt.: absens in Lucanis, absent in Lucania, i. e. absent and in Lucania, Nep. Hann. 5, 3; so id. Att. 8, 6.

prae-sum, fūi, esse, v. n., to be before a thing; hence, to be set over, to preside or rule over, to have the charge or command of, to superintend (class.).

With dat.:

omnibus Druidibus praeest unus,

Caes. B. G. 6, 12:

qui oppido praeerat,

id. ib. 2, 6:

regionibus,

id. ib. 5, 22:

provinciae,

Sall. C. 42, 3:

censor factus, severe praefuit ei potestati,

Nep. Cat. 2, 3:

classi,

to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

exercitui,

id. ib. 3, 57:

alicui negotio,

to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

ei studio,

Cic. de Or. 1, 55, 235:

artificio,

id. Fin. 4, 27, 76:

vigiliis,

to superintend, Sall. C. 30, 6:

regiis opibus,

Nep. Con. 4, 3:

rebus regiis,

id. Phoc. 3, 4:

statuis faciendis,

Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

aedibus, i. e. aedilem esse,

Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—

Absol.:

praeesse in provinciā,

to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—

Transf.

To be the chief person, to take the lead in any thing:

non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

Cic. Lael. 11, 37:

qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

id. Fam. 1, 8, 1:

illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

id. Att. 9, 6, 7.—

To protect, defend ( poet.):

stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.

That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

assum praesens praesenti tibi,

I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

quo praesente,

in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

quod adest quodque praesens est,

id. Off. 1, 4, 11; so,

nihil nisi praesens et quod adest,

id. Fin. 1, 17, 55:

vivi atque praesentes,

id. Off. 1, 44, 156:

praesens tecum egi,

myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

id. Inv. 1, 54, 104:

praesens sermo,

communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

praesens in praesentem multa dixerat,

id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

his,

Att. ib. 154, 19:

suis,

Fenest. ib. 154, 20:

omnibus,

Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—

Esp., of time:

narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

Cic. Part. Or. 4, 13:

non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

Caes. B. C. 1, 52 init.:

praesens tempus futuri metu perdere,

Sen. Ep. 24, 1:

tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

Cic. Cat. 1, 9, 22:

et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

id. Att. 8, 9, 3:

et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

Quint. 3, 7, 9:

vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

Liv. 30, 13, 8:

populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

Nep. Alcib. 6, 2:

praetor factus non solum praesenti bello,

id. Them. 2, 1:

et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

Curt. 9, 10, 28:

praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

si fortuna in praesens deseruit,

Tac. H. 4, 58; cf.:

laetus in praesens animus,

Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

for the moment, Just. 1, 5, 7:

quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

vocem adimere ad praesens,

for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

praesenti tempore,

Ov. F. 3, 478:

haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

Cic. Fam. 2, 10, 4:

in praesenti,

Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

cum hortatur ferenda esse praesentia,

Suet. Aug. 87:

praesentia sequi,

Tac. H. 4, 59:

ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

Quint. 5, 10, 28:

sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

hoc video in praesentia opus esse,

Cic. Att. 15, 20, 4:

providere quid oneris in praesentia tollant,

id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

praesenti bello,

while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

quod praesentissimis quibusque periculis desit,

Quint. 10, 7, 1; and comp.:

jam praesentior res erat,

Liv. 2, 36, 5.—

That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

praesens poena sit,

the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

preces,

immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

mercari praesenti pecuniā,

with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

numerare praesentes denarios ducentos,

Petr. 109:

nummi,

id. 137:

supplicium,

instant execution, Tac. A. 1, 38:

Maelium praesenti morte multavit,

Flor. 1, 26:

praesens debitum,

Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

ib. 45, 1, 41:

libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

quod vel praesens vel ex die dari potest,

ib. 7, 1, 4.—

That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

praesens auxilium oblatum est,

Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

non ulla magis praesens fortuna laborum est,

no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

id. ib. 2, 127:

si quid praesentius audes,

more effective, bolder, id. A. 12, 152:

praesentissimum remedium,

Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—

Of disposition or character, present, collected, resolute:

animo virili praesentique ut sis, para,

Ter. Phorm. 5, 8, 64:

si cui virtus animusque in pectore praesens,

Verg. A. 5, 363:

animus acer et praesens,

Cic. de Or. 2, 20, 84:

non plures, sed etiam praesentioribus animis,

Liv. 31, 46:

praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

Plin. 17, 1, 1, § 4.—

Present, aiding, favoring, propitious:

Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

deus,

Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

Verg. A. 9, 404:

modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

Ov. M. 7, 178.— Comp.:

nihil illo (praesagio) praesentius,

Flor. 4, 7, 9.—

Appropriate, pertinent, timely:

praesens hic quidemst apologus,

Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

en hercle praesens somnium,

id. Mil. 2, 4, 41.

prō (archaic collat. form, posi in posimerium; cf. pono, from posino; cf. Gr. poti and pot with pros), adv. and prep. [root in Sanscr. prep. pra-, before, as in prathamas, first; Gr. pro; cf.: proteros, prôtos, etc.; Lat.: prae, prior, priscus, etc.; perh. old abl. form, of which prae is the loc. ], before, in front of; and, transf., for, with the idea of protection, substitution, or proportion.

Adv., found only in the transf. comp. signif. (v. infra, II. B. 3.) in connection with quam and ut: pro quam and pro ut (the latter usually written in one word, prout), like prae quam and prae ut.

Pro quam, in proportion as, just as:

nec satis est, pro quam largos exaestuat aestus,

Lucr. 2, 1137. —

Pro ut or prout, according as, in proportion, accordingly, proportionably as, just as, as (class.):

compararat argenti bene facti, prout Thermitani hominis facultates ferebant, satis,

Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83:

tuas litteras, prout res postulat, exspecto,

id. Att. 11, 6 fin.:

id, prout cujusque ingenium erat, interpretabantur,

Liv. 38, 50:

prout locus iniquus aequusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout numerus, varia pugnae fortuna est,

id. 38, 40 fin. —With a corresp. ita:

ejusque rationem ita haberi, prout haberi lege liceret,

Cic. Phil. 5, 17, 46:

prout sedes ipsa est, ita varia genera morborum sunt,

Cels. 4, 4, 5:

prout nives satiaverint, ita Nilum increscere,

Plin. 5, 9, 10, § 51.—

Prep. with abl. (late Lat. with acc.:

PRO SALVTEM SVAM,

Inscr. Grut. 4, 12; 46, 9; Inscr. Orell. 2360), before, in front of.

Lit., of place:

sedens pro aede Castoris,

Cic. Phil. 3, 11, 27:

praesidia, quae pro templis cernitis,

id. Mil. 1, 2:

ii qui pro portis castrorum in statione erant,

Caes. B. G. 4, 32:

pro castris copias habere,

id. ib. 7, 66:

pro castris dimicare,

id. ib. 5, 16:

pro oppido,

id. ib. 7, 71:

pro opere consistere,

Sall. J. 92, 9:

castra pro moenibus locata,

Liv. 2, 53; 4, 17:

pro muro,

id. 30, 10:

pro castris explicare aciem,

id. 6, 23:

pro vallo,

Plin. 2, 37, 37, § 101; Vell. 2, 19, 1.—With verbs of motion:

Caesar pro castris suas copias produxit,

before the camp, Caes. B. G. 1, 48:

hasce tabulas hic ibidem pro pedibus tuis obicito,

before your feet, App. Mag. p. 337, 36; id. M. 4, p. 155, 2.—

In partic., with the accessory idea of presence on the front part, on the edge or brink of a place, on or in the front of, often to be translated by a simple on or in:

pro censu classis iuniorum, Serv. Tullius cum dixit, accipi debet in censu, ut ait M. Varro, sicuti pro aede Castoris, pro tribunali, pro testimonio,

Fest. p. 246 Müll.; cf.: pro significat in, ut pro rostris, pro aede, pro tribunali, Paul. ex Fest. p. 228 Müll.; and:

pro sententia ac si dicatur in sententiā, ut pro rostris id est in rostris,

id. p. 226 Müll.: hac re pro suggestu pronunciata, qs. standing on the front part of the tribune, or, as we would say, on the tribune, Caes. B. G. 6, 3: pro tribunali cum aliquid ageretur, was transacted before or at my tribunal, Cic. Fam. 3, 8, 21; so,

pro tribunali,

id. Pis. 5, 11; id. Sest. 15, 34: pro contione, before the assembled army; and, in gen., before the assembly:

laudatus pro contione Jugurtha,

Sall. J. 8, 2; cf. Curt. 9, 1, 1:

pro contione laudibus legati militumque tollere animos,

Liv. 7, 7:

fortes viros pro contione donantis,

Curt. 10, 5, 10:

pro contione litteras recitare,

id. 4, 10, 16; Liv. 38, 23 fin.:

pro contione palam utrumque temptavit,

Suet. Vesp. 7; Tac. A. 3, 9; Front. Strat. 1, 11, 3: [p. 1448] 4, 5, 11; cf.:

pro comitio,

Suet. Aug. 43:

uti pro consilio imperatum erat,

in the council, Sall. J. 29, 6; cf.:

supplicatio in triduum pro collegio decemvirūm imperata fuit,

Liv. 38, 36:

pontifices pro collegio decrevisse,

Gell. 11, 3, 2:

pro collegio pronuntiare,

Liv. 4, 26, 9:

suas simultates pro magistratu exercere,

id. 39, 5:

pro munimentis castelli manipulos explicat,

before, on the fortifications, Tac. A. 2, 80; 12, 33: stabat pro litore diversa acies, in front of or upon the shore, id. ib. 14, 30:

legionem pro ripā componere,

id. ib. 12, 29:

velamenta et infulas pro muris ostentant,

in front of, from the walls, Tac. H. 3, 31; so,

pro muris,

id. A. 2, 81:

ad hoc mulieres puerique pro tectis aedificiorum saxa et alia, quae locus praebebat, certatim mittere,

standing on the edge of the roofs, from the roofs, Sall. J. 67, 1 Kritz.—

Transf.

To signify a standing before or in front of, for defence or protection; hence an acting for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, on the side of (opp. contra, adversum):

veri inveniendi causā contra omnia dici oportere et pro omnibus,

Cic. Ac. 2, 18, 60; cf.:

hoc non modo non pro me, sed contra me est potius,

id. de Or. 3, 20, 75:

partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

id. Clu. 32, 88:

difficillimum videtur quod dixi, pro ipsis esse quibus eveniunt ista, quae horremus ac tremimus,

Sen. Prov. 3, 2:

haec cum contra legem proque lege dicta essent,

Liv. 34, 8: pro Romano populo armis certare, Enn. ap. Non. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.); cf.: pro vostrā vitā morti occumbant, id. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.): quae ego pro re publica fecissem, Cato ap. Front. p. 149:

nihil ab eo praetermissum est, quod aut pro re publicā conquerendum fuit, aut pro eā disputandum,

Cic. Sest. 2, 3:

omnia me semper pro amicorum periculis, nihil umquam pro me ipso deprecatum,

id. de Or. 2, 49, 201:

convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro patriā,

id. Tusc. 4, 19, 43:

dulce et decorum est pro patriā mori,

Hor. C. 3, 2, 13; cf. id. ib. 3, 19, 2:

pro sollicitis non tacitus reis,

id. ib. 4, 1, 14:

spondere levi pro paupere,

id. A. P. 423:

urbes, quae viris aut loco pro hostibus et advorsum se opportunissumae erant,

Sall. J. 88, 4:

nec aliud adversus validissimas gentes pro nobis utilius, quam, etc.,

Tac. Agr. 12:

et locus pro vobis et nox erit, Liv 9, 24, 8: et loca sua et genus pugnae pro hoste fuere,

id. 39, 30, 3:

pro Corbulone aetas, patrius mos... erant: contra, etc.,

Tac. A. 3, 31; id. H. 4, 78; Curt. 4, 14, 16.—

With the notion of replacement or substitution, in the place of, instead of, for.

In gen.: numquam ego argentum pro vino congiario... disdidi, Cato ap. Front. p. 149:

ego ibo pro te, si tibi non libet,

Plaut. Most. 5, 2, 10:

ego pro te molam,

Ter. And. 1, 2, 29; Cic. Leg. 2, 5, 13:

mutata (ea dico), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud... ut cum minutum dicimus animum pro parvo, etc.,

id. Or. 27, 92 sq.; cf.:

libenter etiam copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, sis pro si vis... ain' pro aisne, nequire pro non quire, malle pro magis velle, nolle pro non velle. Dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,

id. ib. 45, 154:

pro vitulā statuis dulcem Aulide natam, Hor S. 2, 3, 199: pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

id. ib. 1, 3, 61; cf. Suet. Caes. 70:

pro ope ferendā sociis pergit ipse ire, etc.,

Liv. 23, 28, 11 Weissenb. ad loc.; Zumpt, Gram. § 667; cf.:

pro eo, ut ipsi ex alieno agro raperent, suas terras, etc.,

Liv. 22, 1, 2.—

Esp. freq. in connection with the title of any officer, to denote his substitute' pro consule, pro praetore, pro quaestore, pro magistro, etc. (afterwards joined into one word, as proconsul, propraetor, proquaestor, promagister, etc.), proconsul, proprœtor, proquœstor, vice-director:

cum pro consule in Ciliciam proficiscens Athenas venissem,

Cic. de Or. 1, 18, 82; cf.:

cum L. Philippus pro consulibus eum se mittere dixit, non pro consule,

instead of the consuls, not as proconsul, id. Phil. 11, 8, 18:

nec pro praetore, Caesarem (vocat),

id. ib. 13, 10, 22; Liv. 35, 1. cum Alexandriae pro quaestore essem, Cic. Ac. 2, 4, 11' cf.:

litteris Q. Caepionis Bruti pro consule... Q. Hortensii pro consule opera, etc.,

id. Phil. 10, 11, 26: P. Terentius operas in portu et scripturā Asiae pro magistro dedit, id. Att. 11, 10, 1; cf. id. Verr. 2, 2, 70, § 169; id. Fam. 13, 65, 1; see also the words proconsul, promagister, propraetor, proquaestor, etc.—

So of price, penalty, etc., in exchange, in return for:

tres minas pro istis duobus dedi,

Plaut. Most. 3, 2, 138; id. Aul. 3, 3, 8:

pro hujus peccatis ego supplicium sufferam,

Ter. And. 5, 3, 17:

dimidium ejus quod pactus esset, pro carmine daturum,

Cic. de Or. 2, 86, 351:

pro vitā hominis nisi hominis vita reddatur, non posse deorum inmortalium numen placari,

Caes. B. G. 6, 16:

id pro immolatis in foro Tarquiniensium Romanis poenae hostibus redditum,

Liv. 7, 19, 3:

vos, pro paternis sceleribus, poenas date,

Sen. Med. 925; Lact. 2, 7, 21:

pro crimine poenas,

Ov. Ib. 621.—

Pro is also frequently used to denote the viewing, judging, considering, representing of a thing as something, for, the same as, just as, as:

pro sano loqueris, quom me appellas nomine,

Plaut. Men. 2, 2, 24:

sese ducit pro adulescentulo,

id. Stich. 3, 1, 65; id. Cist. 1, 3, 24:

hunc Eduxi a parvulo, habui, amavi pro meo,

as my own, Ter. Ad. 1, 1, 23:

Cato ille noster qui mihi unus est pro centum milibus,

whose voice I regard as equal to that of thousands, Cic. Att. 2, 5, 1:

Siciliam nobis non pro penariā cellā, sed pro aerario fuisse,

id. Verr. 2, 2, 2, § 5:

P. Sestio pro occiso relictus est,

id. Sest. 38, 81; Caes. B. G. 3, 109:

cum pro damnato mortuoque esset,

as good as condemned and dead, Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

summa ratio, quae sapientibus pro necessitate est,

Plin. Ep. 1, 12, 3:

negotia pro solatiis accipiens,

Tac. A. 4, 13:

consuli pro hostibus esse,

Liv. 43, 5, 4:

adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,

as a boaster, Liv. 39, 49: quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, to consider as certain, Mat. ap. Cic. Att. 9, 15, 6 et saep.; v. certus.—

Esp. in certain phrases: pro eo, for the same thing, as just the same:

ut si a Caesare, quod speramus, impetrarimus, tuo beneficio nos id consecutos esse judicemus: sin minus, pro eo tantum id habeamus, cum a te data sit opera, ut impetraremus,

Cic. Fam. 13, 7, 5.—With the particles of comparison: atque ( ac), ac si, quasi, just the same as, even as, as though: pro eo ac debui, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:

pro eo ac si concessum sit,

Cic. Inv. 1, 32, 54:

pro eo est atque si adhibitus non esset,

Dig. 28, 1, 22:

pro eo erit quasi ne legatum quidem sit,

ib. 30, 1, 38: pro eo quod, for the reason that, because:

pro eo quod ejus nomen erat magnā apud omnes gloriā,

Cic. de Or. 2, 18, 75: pro eo quod pluribus verbis vos quam volui fatigavi, veniam a vobis petitam velim, Liv 38, 49 fin. —

On account of, for the sake of:

dolor pro patriā,

Cic. Fin. 1, 7, 24:

tumultus pro recuperandā re publicā,

id. Brut. 90, 311 dub. (B. and K. omit pro):

dedit pro corpore nummos, i. e. to rescue his person,

Hor. S. 1, 2, 43:

aliquem amare pro ejus eximiā suavitate,

Cic. de Or 1, 55, 234:

pro quibus meritis quanto opere dilectus sit,

Suet. Aug. 57:

cum pro incolumitate principis vota susceperunt,

Tac. A. 4, 17:

pro bono (= bene),

Sall. J. 22, 4.—

Pro is used in its most general sense in stating the relation between two objects or actions, in proportion, in comparison with, according to or as, conformably to, by virtue of, for, etc.:

meus pater nunc pro hujus verbis recte et sapienter facit,

according to his story, Plaut. Am. 1, 1, 133:

tu pro oratione nec vir nec mulier mihi's,

id. Rud. 4, 4, 71: pro viribus tacere ac fabulari, according to one's ability, Enn. ap. Non. 475, 4 (Trag. v. 181 Vahl.):

facere certum'st pro copiā ac sapientiā,

Plaut. Merc. 3, 1, 8:

agere pro viribus,

Cic. Sen. 9, 27:

aliquem pro dignitate laudare,

id. Rosc. Am. 12, 33:

proelium atrocius quam pro numero pugnantium fuit,

Liv. 21, 29: pro imperio, by virtue of his office or authority:

quia pro imperio palam interfici non poterat,

Liv. 1, 51, 2; hence, imperatively, dictatorially, summarily:

nec illum ipsum submovere pro imperio posse more majorum,

id. 2, 56, 12 ' hem! satis pro imperio, quisquis es, Ter. Phorm. 1, 4, 18:

pro tuā prudentiā,

Cic. Fam. 4, 10, 2; 11, 12, 2:

cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,

id. Verr. 2, 1, 27, § 69:

quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

id. Fam. 15, 15, 3: pro virili parte, according to one's ability, id. Sest. 66, 138; Liv. praef. 2; Ov. Tr. 5, 11, 23. —Esp. freq.: pro ratā parte and pro ratā, in proportion, proportionably; v. ratus:

pro se quisque,

each according to his ability, each one for himself, Cic. Off. 3, 14, 58; Caes. B. G. 2, 25; Verg. A. 12, 552 et saep.:

pro tempore et pro re,

according to time and circumstances, Caes. B. G. 5, 8:

pro facultatibus,

Nep. Epam. 3, 5.—Pro eo, quantum, or ut, in proportion to, as, according to, according as:

eāque pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda,

Cic. Fin. 4, 21, 58:

equidem pro eo, quanti te facio, quicquid feceris, approbabo,

id. Fam. 3, 3, 2: tamen pro eo ut temporis difficultas tulit, etc., L. Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.

pro-): prōdeo, prŏfiteor; and even in words borrowed from the Greek, as prōlogus.—Its signification has reference either to place, before, forwards; or to protection, for; procedo, procurro, profanus; procuro, propugno, prosum, protego.

prō (less correctly prōh), interj., an exclamation of wonder or lamentation, O! Ah! Alas! (class.).

With nom.:

proh! bonae frugi hominem te jam pridem esse arbitror,

Plaut. Cas. 2, 4, 4: pro Juppiter! Enn. ap. Varr L. L. 7, § 12 Müll. (Trag. v 225 Vahl.); Ter. And. 4, 3, 17; id. Eun. 3, 5, 2; id. Ad. 1, 2, 31; cf.:

pro supreme Juppiter,

id. ib. 2, 1, 42:

pro Juppiter, Hominis stultitiam!

id. ib. 3, 3, 12:

pro di immortales,

id. ib. 3, 4, 1; cf.: pro, dii immortales: Cic. Imp. Pomp. 12, 33:

pro curia inversique mores!

Hor. C. 3, 5, 7:

pro scelus,

Mart. 2, 46, 8.—

Parenthet.:

pro, quanta potentia regni Est, Venus alma, tui,

Ov. M. 13, 758:

et mea, pro! nullo pondere verba cadunt,

id. H. 3, 98:

tantum, pro! degeneramus a patribus,

Liv. 22, 14, 6; Curt. 4, 16, 10.—

With acc.: pro divom fidem! Enn. ap. Don. ad. Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. v. 30 Vahl.); Ter. Ad. 4, 7, 28; cf.:

pro deum atque hominum fidem!

id. And. 1, 5, 2; 11; id. Heaut. 1, 1, 9; Cic. Tusc. 5, 16, 48;

instead of which, ellipt.: pro deum immortalium!

Ter. Phorm. 2, 3, 4:

pro deum atque hominum,

id. Hec. 2, 1, 1:

pro fidem deum! facinus foedum,

id. Eun. 5, 4, 21.—

With gen.: pro malae tractationis! Tert. Poen. fin.